Tema
Türümüzün Tasarımı
2 saniye, 2 gün, 2 yıl,
200 yıl, 200.000 yıl
3. İstanbul Tasarım Bienali, “insan” ve “tasarım” kavramları arasındaki yakın ilişkiyi inceliyor. Tasarım hep insanın hizmetindeymiş gibi görünse de, asıl iddiası insanı yeniden tasarlamak. Dolayısıyla tasarımın tarihi bir yandan da “insan” anlayışının zamanla evrilmesinin tarihi. Tasarıma dair konuşmak, türümüzün durumu hakkında konuşmak demek. İnsanlar ürettikleri tasarımların etkisiyle köklü değişimler geçirirken tasarım dünyası da bir yandan genişliyor. Her şeyin tasarlandığı bir devirde yaşıyoruz: Büyük bir özenle şekillendirdiğimiz kişisel görünümümüz ve dijital kimliğimiz, bizi çevreleyen kişisel cihazlar, yeni maddeler, arayüzler, ağlar, sistemler, altyapılar, veriler, kimyasallar, organizmalar ve genetik kodların hepsi tasarlanıyor. Her gün uzayın derinliklerinden kendi bedenimiz ve beynimizin derinliklerine uzanan binlerce tasarım katmanını tecrübe ediyoruz. Tam anlamıyla tasarımın içinde yaşıyoruz; kendi vücudundan çıkan salgılarla ördüğü ağın içinde yaşayan bir örümcek gibi. Ama örümcekten farklı olarak biz, birbiriyle örtüşen ve etkileşen sayısız ağ örmüşüz. Hatta gezegenimiz bile jeolojik bir katman hâline gelmiş tasarımla tamamen örtülmüş vaziyette. Tasarım dünyasının artık bir dışı yok. Tasarım, dünya hâline geldi.
Tasarım, bize dair en insani şey. Bizi insan yapan şey tasarım. İlk aletlerden, katlanarak genişleyen insan kabiliyetine, sosyal yaşamın temelinde tasarım var. Öte yandan tasarım, eşitsizlikler ve yepyeni görmezden gelme biçimleri de oluşturuyor. Bir yandan dünyada hiç olmadığı kadar insan savaş, kanunsuzluk, yokluk ve iklim şartları nedeniyle zorunlu olarak yerinden olurken, diğer yandan insanın genetik yapısı ve iklimin kendisi aktif olarak yeniden tasarlanıyor. Artık “iyi tasarım” olgusuna sığınamayız. Tasarımın baştan tasarlanması gerekiyor.
“BİZ İNSAN MIYIZ? : Türümüzün Tasarımı : 2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl” başlığı, tüm dünyadan ve farklı alanlardan tasarımcı ve düşünürleri, birbirleriyle bağlantılı sekiz önermeye yaklaşımlarını paylaşmaya davet ediyor:
TASARIM DAİMA İNSANIN TASARIMIDIR
İNSAN TASARLAYAN CANLIDIR
TÜRÜMÜZ, SONSUZ TASARIM KATMANLARI
ARASINDA DURMAKTADIR
TASARIM, İNSANIN KABİLİYET ALANINI KÖKTEN GENİŞLETİR
TASARIM SÜREKLİ KÖKLÜ EŞİTSİZLİKLER YARATIR
GÖRMEZDEN GELMENİN TASARIMI BİLE TASARIMDIR
“İYİ TASARIM” ANESTEZİKTİR
ANESTEZİSİZ TASARIM, İNSANLIĞIMIZA DAİR
ÖNEMLİ SORULAR SORAR
Bu önermeler, önümüzdeki yıl boyunca düzenlenecek etkinlikler, dersler, atölye çalışmaları ve kısa videolar için yapılacak açık çağrı da dahil olmak üzere, internet üzerinden yapılacak tartışmalar aracılığıyla incelenecek. Dünyanın dört bir yanında sürecek bu bir yıllık inceleme dönemi, 22 Ekim’de açılacak 3. İstanbul Tasarım Bienali’nin yoğun sergi, diyalog, yayın ve yayım programı ile sonuçlanacak.
Bu bienal bir arkeoloji projesi. Bazı tasarımcıları öne çıkarmak ya da olağanüstü bir geleceği hayal etmek yerine, gerçek hayatın bilimkurguyu geride bıraktığı günümüz dünyasında tasarımın yeri üzerine çok mecralı bir belgesel çalışması olmayı hedefliyor. Bienal, günümüz tasarımının uçlardaki hâlini, ilk standardize süslemeler ve ilk ayak izlerinden en yeni dijital ve karbon ayak izlerine uzanan, türümüzün 200.000 yıllık tarihi bağlamına yerleştirecek. Normal koşullarda bir bienal geçmiş iki seneye odaklanır. Bu bienal ise iki saniye öncesinden 200.000 yıl evvele kadarki zaman dilimine odaklanacak. Türkiye ve yakın çevresinden arkeolojik eserler bienalin kalbinde yer alacak ve tasarıma dair güncel düşüncelere farklı bir açıdan bakmamıza olanak verecek.
Katılımcılar
3. İstanbul Tasarım Bienali’nin katılımcıları ve projeleri
Bager Akbay (Türkiye)Mutant Alan,
Atıf Akın (Türkiye)Kayıp Yarım Saniye,
Zeynep Çelik Alexander (Türkiye), Venessa Heddle, Elliott Sturtevant (Kanada)Karma Varlık,
Lucia Allais (Birleşik Krallık, İtalya)Dünyadan Büyük Şeylerin Arkeolojisi,
Pedro Alonso, Hugo Palmarola (Şili)Hayvanların Milano’su,
Stefano Boeri (İtalya)Pencere Davranış Bilimi,
Atelier Bow-Wow / Yoshiharu Tsukamoto Lab. at Tokyo Institute of Technology / YKK AP Window Research Institute (Japonya)Galina Balashova’nın Uzay Tasarımı,
Galina Balashova (Rusya), Philipp Meuser (Almanya)Kurgusal Hümanizmler: Eleştirel bir Rapor,
Marco Brizzi, Davide Rapp (İtalya)1 Beyin, 100 Milyar Nöron, 100 Trilyon bağlantı,
Brown Institute for Media Innovation, Center for Spatial Research with the Zuckerman Institute, Columbia University (ABD)Texas City Toprak Taraması,
Center for Land Use Interpretation (ABD)Çatışma Şehirciliği: Halep,
Center for Spatial Research (ABD)Ölümsüz,
Revital Cohen (Birleşik Krallık), Tuur Van Balen (Belçika)Akıcılaşmak: Gangnam’ın Kozmetik Protokolleri,
Common Accounts (ABD), Igor Bragado (İspanya), Miles Gertler (Kanada)Sanat Kurgusu,
François Dallegret (Kanada, Fas)Yaşayan Servet,
Tacita Dean (Almanya)Kontrollraum/Kontrol Odası,
Thomas Demand (Almanya)Konuşulmayan,
Diller Scofidio + Renfro (ABD)Otomatizm,
Stéphane Degoutin (Fransa), Gwenola Wagon (Fransa)Değişken Nesne (II),
Daniel Eisenberg (ABD)Yapamayacaksın,
Keller Easterling (ABD)Ebola,
Küratoryal Ekipİnsanlar Tarafından Tasarlanan Tasarımcı,
estudioHerreros (İspanya)Taşınabilir Hint-Pasifiği,
Fake Industries Architectural Agonism ve UTS (ABD, Avustralya, İspanya)Maymun Yasası,
Forensic Architecture, FIBAR işbirliği ile: Baltasar Garzon, m7red ve Irendra Radjawali (Birleşik Krallık, İspanya, Brezilya, Arjantin)Soyutlar Kenti // Doğaçlama Teknolojilerinden Konuşmalar,
William Forsythe (Almanya/ABD)Kırılma Noktası, ya da Kökenlerin Çelişkisi,
Anselm Franke (Almanya)Antroposen’e Hoşgeldiniz,
Globaïa (Kanada)Uzay Çöpü 1957-2016,
Stuart Grey (Birleşik Krallık)5.Helena,
Mathew Hale (Almanya)51Sprint,
Het Nieuwe Instituut (Hollanda)7 Milyarlık Şehir,
Joyce Hsiang, Bimal Mendis (ABD)Kobay Fareleri: Tasarlanmış Adamın Ufak bir Tarihi,
Lydia Kallipoliti, Andreas Theodoridis (Yunanistan, ABD)Anatomi // Kasa,
Ali Kazma (Türkiye)Homo Cellular,
Küratoryel Müdahele“Haritadan Belli”,
Thomas Keenan and Sohrab Mohebbi, with Charles Heller and Lorenzo Pezzani (Kanada, ABD)Bünyesel Bilgisayım,
Axel Kilian (Almanya)Kusursuz İnsan (Det Perfekte menneske),
Jørgen Leth (Haiti)Değişken Beden,
Küratoryel MüdaheleYamyam Beden ve Şehir: Flavio de Carvalho,
Jose Lirá (Brezilya)Açık Gelecek,
The Living / Sculpting Evolution Group, MIT Media Lab (ABD)Maropeng Sahne I & II,
Lesley Lokko (Gana)Memex,
Marshmallow Laser Feast, Analog, FBFX, Duologue (Birleşik Krallık)Köçek Dans Pisti,
m-a-u-s-e-r, Mona Mahall (Almanya), Aslı Serbest (Türkiye)Aynalarla Kuşatılmak,
Küratoryel MüdaheleSim Felaketi,
McEwen Studio (ABD)Tecrit Enstitüsü,
Lucy McRae in collaboration with Lotje Sodderland (Birleşik Krallık)Biz Normal miyiz?,
Küratoryel MüdaheleInes-Masa,
Enric Miralles (İspanya)Mies Lekeleri,
Domi Mora (İspanya)2 Saniyede Tasarım,
Küratoryel MüdaheleSelfie Perdesi / Mimarisiz Model Figürlerin Bitmemiş Ansiklopedisi,
MOS Architects (ABD)Mimarlık / Alan / Jest,
Antoni Muntadas (İspanya)Dokuz Ada: Mimari Etrafında Konular,
NEMESTUDIO, Neyran Turan & Mete Sönmez (Türkiye)Bırak gideyim, öteye…,
New Territories / M4 with Pierre Huyghe (Tayland)Frederick Kiesler’in Sihirli Mimarisi: Tarih Öncesinden Atom Çağı’na Mağaralar, Hayvanlar ve Aletler,
Spyros Papapetros (Yunanistan)Olağanüstü Tasarımların Medya Arkeolojisi,
Jussi Parikka (Finlandiya), Ayhan Ayteş (Türkiye)Düş Nesneleri,
PATTU, Cem Kozar, Işıl Ünal (Türkiye)Güney Afrika: Nehri Köprüsüz Geçmek,
Martha Rosler (ABD)Beyrut Bombastik!,
Rana Salam (Lübnan)Beyaz Üzeri Beyaz,
Alfredo Thiermann, Ariel Bustamante (Şili)Eklembacaklınotlar… Karanlık ağlar,
Tomás Saraceno (Arjantin)Connectome: İnsanlığın Yeni Bir Boyutu,
Seung Lab (ABD)Tasarım Viral Oldu,
Küratoryel MüdaheleZiyaret,
SO? (Türkiye)Medya: Görsellerin Otonomisi,
Hito Steyerl (Almanya)Taşınabilir Kişi,
Studio Works (ABD)Şiddetin Arkeolojisi (Tasarım Olarak Orman),
Paulo Tavares (Brezilya)Mikrobiyal Tasarım Stüdyosu: 30 günlük Simit Diyeti,
Orkan Telhan (Türkiye)Petrol Müzesi,
Territorial Agency (Birleşik Krallık)Voyager: Yıldızlararası Boşlukta İnsanlık,
Universal Space Program (ABD)El: Tüm Bedenin Minyatür Hali,
Madelon Vriesendrop (Hollanda)Detoks ABD,
Mark Wasiuta (Kanada), Florencia Alvarez (Arjantin)Bilgi Serpintisi: Buckminster Fuller’ın Dünya Oyunu,
Mark Wasiuta, Adam Bandler (ABD)Cam Adam,
Franz Tschackert + Deutsches Hygiene-Museum, Dresden (Almanya)Kuruntulu Mandala,
Lu Yang (Çin)Sanal İç İstanbul,
Annett Zinsmeister (Almanya)Superhumanity,
e-FluxTürkiye Tasarım Kronolojisi-Deneme
Yayınlar
İKSV tarafından yayımlanan, bienal sergileri ve tüm etkinliklerin detaylarının yer aldığı Rehber ile sergideki projelerin ve katılımcıların ayrıntılarıyla birlikte bienal sergisinin tasarımına, grafik tasarım yaklaşımına ve sosyal medya çalışmalarına dair metinleri içeren Katalog, Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, Alt Sanat Mekanı ve seçkin kitap evlerinden alınabilir.
Bienalin yayın programına ek olarak, küratörler Beatriz Colomina ve Mark Wigley’in 3. İstanbul Tasarım Bienali’nin hazırlık sürecinde tuttuğu notlar ile katılımcıların yazılarının farklı görüşlerine de yer veren bir kitap da yayımlandı. İKSV işbirliği ile Lars Müller Yayınevi tarafından basılan “Biz İnsan Mıyız?: Tasarımın Arkeolojisi Üzerine Notlar” başlıklı kitap, Galata Özel Rum İlköğretim Okulu ile Alt Sanat Mekanı ve Lars Müller websitesinden alınabilir.